بلوک ها در مقاومت ساختمان و سازه تاثیر بسزایی ندارند و همواره به عنوان مصالح پر کننده محسوب می شوند. با این وجود بلوکها باید قادر به تحمل ضربه های ناشی از حمل و نقل متعارف و نیروهای ناشی از عبور و مرور در زمان بتن ریزی باشند . بلوکها از مواد مختلفی مانند بتن، سفال، یونولیت و … تولید می شوند. به طور کلی مواد تشکیل دهنده آنها نباید روی بتن اثر شیمیایی داشته باشد. وزن یک بلوک کامل تقریبا ۷ کیلو گرم است.از بلوک به عنوان قالب دایمی برای قالب بندی گونه های جان تیرو همچنین قالب زیرین بتن پوششی درجا، استفاده می شود. قسمت زیرینبلوک برای تامین سطح صافی برای انجام نازک کاری و لبه های داخلی بلوکها برای تقویت ایستایی مقطع آن، تعبیه می شود.
برای پر کردن فضای خالی بین تیرچه ها از بلوکها استفاده می شود. این بلوکها توخالی بوده و جنس آنها از نوع بتن، سفال و حتی پلی استایرن کند سوز می تواند باشد. سطح زیرین بلوکها به منظور انجام نازک کاری مناسب صاف بوده و بلوکها باید بتواند وزن سرباره های عادی مانند عبور افراد را تحمل نماید. البته بلوکها در محاسبات مقاومت سقف به حساب نمی آیند.
نکات مهم در انتخاب بلوک مورد نیاز :
۱-در انتخاب بلوکها بایستی به موارد زیر توجه شود.
۲- جنس بلوکها بر روی بتن اثر شیمیایی نداشته باشد.
۳-ارتفاع بلوکها تابعی از ارتفاعی کل سقف است. عرض بلوکها بین ۲۰ الی ۲۵ سانتی متر باشد.
۴-وزن بلوکهای سفالی هر عدد ۷ کیلو گرم و وزن بلوکهای بتنی بین ۱۱ الی ۱۷ کیلو گرم باشد. در انتخاب وزن باید به کاتالوگ های کارخانه سازنده توجه شود.
۵-ضخامت جدار های عمودی و افقی بلوکهای بتنی از ۱۵ میلی متر کمتر نباشد.
۶-حداقل محل نشیمنگاه بلوک ۱۷,۵میلی متر باشد.
۷-بلوکهای سفالی عاری از ترک و دانه های آهکی بوده و رنگ آنها کاملا یکنواخت باشد. سطوح بلوکها کاملا صاف و عاری از خمیدگی باشد و سطوح خارجی بلوکها جهت نازک کاری شیاردار باشد.
۸-جذب آب بلوکهای سفالی بیشتر از ۲۰ درصد نباشد.
مزایا استفاده از بلوک :
۱-سرعت دیوار چینی و ساخت سازه بنایی با آنها بسیار بیشتر از آجر یا قطعات کوچک‌تر مشابه است.
۲-از نظر قیمت ساخت نهایی نسبت به دیوارهای آجری کمی ارزان قیمت‌تر هستند.
انواع بلوک ها :
۱-بلوک سیمانی معمولی
۲-بلوک سیمانی سبک
۳-بلوک لیکا
۴-بلوک پوکه معدنی
۵-بلوک بتن گازی
۶-بلوک سفالی
بلوکهای سیمانی در دو نوع سبک پوکه ای و سنگین شن و ماسه ای تولید می شوند. مزایا و معایب این بلوکها مانند بلوک سفالی بوده با این تفاوت که نوع پوکه ای آن سبک تر و عایق مناسب تری است.
۱-بلوکهای سیمانی معمولی :
به قطعاتی گفته می شوند که معمولا برای ساخت ساختمان ها یا دیوارها یا سقف ها کاربرد دارند. بلوکهای سیمانی در اندازه ها و ابعاد و با مصالح متفاوتی بسته به نیاز ساخته می شوند البته در سال های اخیر آنها را در اندازه های استاندارد با ضخامت های استاندارد می سازند.
۲- بلوک سیمانی سبک:
بلوک سبک بتنی (مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره ۷۷۸۲) به بلوک
هایی گفته می شود که چگالی آنها حداکثر ۱۷۰۰ کیلوگرم برمتر مکعب باشد. بلوک سبک از
سیمان، ماسه، آب و سبک دانه های طبیعی یا صنعتی ساخته می شود. در صورتیکه که چگالی
آنها بین ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب باشد به آنها بلوک نیمه سبک گفته می شودسبک دانه های طبیعی به عنوان پوکه معدنی نظیر پوکه بستان آبادو پوکه قروهو سبک
دانه های صنعتی به صورت رس منبسط شده (لیکا) و سبک دانه ها که الزامات استاندارد
ملی ایران را برآورده می سازد قابل استفاده می باشد.
۳-بلوک لیکا :
بلوک پوکه صنعتی یا بلوک لیکا از مخلوط سبک دانه با سیمان و آب به دست
می آید. واژه لیکا از معنی دانه رس سبک منبسط شده گرفته شده است، برای حفظ سبکی
این قطعات, ریزدانه طبیعی از بتن حذف شده و محصول نهایی دارای تخلخل بالاتری نسبت
به بتن نیمه سبک می شود. وزن فضایی بلوک های بتنی دانه سبک اغلب کمتر از ۱۱۰۰ کیلو
گرم بر متر مکعب استدانه های لیکا از انبساط خاک رس در کوره های گردان با حرارتی حدود
۱۲۰۰ درجه سانتیگراد بدست می آیند. سبک دانه‌های لیکا ( پوکه صنعتی لیکا ) دارای
شکل تقریبا گرد و سطح زبر و ناهموارند.
بلوک لیکا در دو شکل تو پر و تو خالی تولید می شود. ضخامت جداره بلوکهای تو خالی برای استفاده بیشتر از وی‍‍ژگیهای عایق کاری آنها بیشتر از بلوک های سیمانی معمولی است,. که این افزایش به خاطر وزن بسیار کم بتن مصرفی اثر چندانی بر وزن نهایی بلوک ندارد. بلوک های سبک لیکا در انواع مختلف دیوارهای پیرامونی وتیغه ای تولید شده و دارای کاربرد های گسترده ای در انواع دیوارهای پوشش خارجی ,جدا کننده, نما ,دو جداره ,عایق ,ضد آتش و نیز سقف های سبک بتنی (تیر چه و بلوک ) می باشند. وزن بلوک لیکادیوار ساخته شده از این جنس با وزن حدود ۱۳۰ کیلوگرم در هر متر مربع را دارا میباشد :
۴- بلوک پوکه معدنی :
پوکه معدنی همان طور که از نامش پیداست، پوکه ای است که از معدن استخراج می شود و همان خاکستر مواد آتشفشانی است، پوکه معدنی در نیمه شمالی کشور به وفور یافت میشودکه همین امر باعث قیمت مناسب آن است، دو نوع از رایج ترین پوکه های معدنی، پوکه معدنی قروه و پوکه معدنی تبریز استبلوک های پوکه ای از مخلوط این دو نوع پوکه به نسبت های مشخص به همراه سیمان با عیار ۳۵۰ تولید می شود..
بلوک پوکه معدنی و بلوک پوکه صنعتی در سایز های( ۷*۲۰*۴۰ )، ( ۱۰*۲۰*۴۰)،(۱۵*۲۰*۴۰)، (۲۰*۲۰*۴۰)، ( ۱۵*۲۰*۵۰) عرضه شده و نوع سه جداره و چهارجداره با توجه به نیاز به نوع دیوار ساخته میشود.
۵-بلوک بتن گازی :
بلوک بتن گازی که از مخلوط شدن سیمان، پودر سیلیس، آهک، آب، پودر آلومینیوم و سایر مواد افزودنی ساخته می شوند پس ازریختن در قالبهای مخصوص به دو روش عمل آوری می شوند که بر اساس روش عمل آوری به همان نام معروف هستند که عبارتنداز:
۱-اتوکلاو شده AAC
۲-اتوکلاو نشده NAAC
که در روش اول به دلیل مصرف بالای انرژی، هزینه تمام شده تولید بالاتر بوده ولی در روشهزینه مصرف انرژی وبه طبع آن هزینه های تولید را کاهش دهد. در این روش از طریق درجه حررات خود مصالح در حین تولید و سیستم های گرمایشی سالن تولید صورت می گیرد که نسبت به روش اتوکلاو شده ضمن حفظ کیفیت دارای هزینه تولید پایین تری می باشد .
بتن هوادار اتوکلاو (بتن گازی) که در دنیا به اختصار AAC نامیده میشود یک نوع خاص بتن سبک متخلخل است که عمدتاً از مواد با پایه سیلیس، سیمان و آهک ساخته میشود. محصولی که امروزه به نامموسوم است در ۷۰ سال اخیر در کشور سوئد به توسعه رسیده است و به علت وزن کم و خواص عایق حرارتی خود، باعث کاهش وزن ساختمان و صرفه جویی در مصرف انرژی می گردد و بدین لحاظ کاربرد آن در سطح جهان در حال گسترش می باشد. این بلوکها به نام هبلکس نیز شناخته می شوند.
از مزایای بلوکهای ساخته شده با این بتن می‌توان به مقاومت مناسب آن در مقابل آتش، عدم صعود گازهای سمی از بلوک در هنگام اشتعال، عملکرد حرارتی مطلوب، عدم نیاز به عایق‌های حرارتی مجزا، کاهش انتقال صوت، افزایش سرعت ساخت و کاهش در مصرف مصالح مورد نیاز برای نما و همچنین کاهش در جرم ساختمان را نام برد. در صورت عدم رعایت الزامات فنی در تولید و نصب این بتن، مشکلات بهره برداری از قبیل ترک‌های ناشی از جمع شدگی و انبساط و انقباض حرارتی ایجاد میشود.
همچنین بتن گازی در جرم حجمی و مقاومت‌های مختلف تولید میشود که بستگی به کاربرد مورد نظر دارد. لازم به ذکر است بتن گازی جهت کاربردهای سازه‌ای مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
۶- بلوک سفالی :
بیشترین کاربرد بلوکهای سفالی در سقف های تیرچه سفالی و بتنی است.
مزایای بلوک سفالی
۱-کیفیت و ابعاد یکسان بلوکها
۲-قیمت مناسب
۳-عدم آتش گرفتن
معایب بلوک سفالی
۱-وزن زیاد
۲-پرتی و شکستگی زیاد در مرحله حمل و نقل
۳-نفوذ بتن به داخل حفره های بلوکهای سفالی
۴-کاهش سرعت اجرای سقف
بلوک سیمانیسقفی
کاربرد بلوک سنگین :
این بلوکها از نظر ابعاد نسبت به بلوکهای سبک بزرگتر هستند و ضخامت آنها بیشتر است. برای استفاده در سازه بنایی یا ساخت دیوار های محوطه کاربرد دارند.(بلوک های سیمانی و بلوک سفالی )
کاربرد بلوک سبک :
این بلوکها در سقف های تیرچه و بلوک کاربرد دارند. ریزدانه های مورد استفاده در آنها نسبت به بلوکهای سنگین کمی تفاوت دارد و از نظر وزن سبک تر هستند.(بلوک پوکه معدنی و لیکا و بلوک سیمانی سبک و بلوک های یونولیتی )
انواع بلوک های مورد نیاز در سقف تیرچه و بلوک :
برای اجرای سقف در ساختمان سازی، انواع مختلف بلوکهای سقفی استفاده می شود. هر یک از آنها مزایا و معایب خاص خود را دارند.
بلوک سقفی یونولیت
بلوکهای سقفی یونولیت که به نام های پلاستوفوم، پلی استایرن انبساطی و فوم سقفی نیز شناخته می شود بیشترین کاربرد را در سقف های تیرچه و بلوکی را دارند.
سبک بودن بلوکها یونولیت که هم باعث سبک شدن سقف و سازه، افزایش سرعت اجرای سقف و راحتی کارگران می شود.
نداشتن پرتی و نشکستن در زمان حمل از کارخانه تا محل پروژه.
عدم نفوذ بتن به داخل بلوکهای یونولیت.
قابل استفاده با انواعتیرچه کرومیت، پیش تنیده، سفالی و بتنی می باشد.
معایب بلوک یونولیت
پخش تکه ها و خرده یونولیت های حاصل از اره کردن یونولیت به داخل تیرچه هاو منازل همسایه های ساختمان در حال ساخت.
خرید یونولیت بی کیفیت و غیر استاندارد که در زمان بتن ریزی باعث شکسته شدن بلوکها و هدر رفتن بتن می شود.
امکان آتش گرفتن یونولیت هایی که با مواد ضایعاتی و بی کیفیت غیر کند سوز تولید شده اند.
در صورت برش نامناسب قسمت آویز و نشیمن بلوکها بر روی تیرچه، یونولیت ها به میلگرد های عرضی (زیگزاگ) تیرچه می چسبند که موجب کم شدن عرض موثر بتن در جان تیرچه می شود.
