آجر و سفال

آجرها گروهی از مصالح هستند که اولین تولید صنعتی و انبوه مصالح ساختمانی به شمار می آیند و بر اساس نوع مواد اولیه، روند تولید، رنگ، کیفیت، شکل و... به انواع متنوعی تقسیم می شوند.

خواص آجر باعث شده است که به عنوان مصالح پرکننده دیوار و سقف از جمله پرمصرف ترین مصالح باشد. زیبایی آجر و الگوی حاصل از آجرچینی نیز باعث شده است که به صورت نما در داخل و خارج بنا مورداستفاده قرار گیرد و هویت خاصی به ساختمان ببخشد. همچنین آجرهای شیشه ای نیز مدتی است که طرفداران خاص خود را پیدا کرده که در مقوله دیگری به آن خواهیم پرداخت.
آجر یا آگور واژه ای است؛ یونانی و به خشت هایی می گفتند که احکام یا فرامین دولتی بر روی آن نوشته می شد و به وسیله پختن، نوشته ها را بر روی آن پایدار می کردند. مشخص نیست که آجر برای اولین بار از چه زمانی مورداستفاده قرار گرفت اما گمان می رود انسان های اولیه با مشاهده پخته شدن گِل مجاور اجاق های خود و دیدن اینکه گِل پخته شده سخت تر از کلوخ های کنار خود است، پی به خواص و روش تهیه آن برده اند. آجر به عنوان یکی از مصالح ساختمانی از دیرباز مورداستفاده قرار گرفته است به گونه ای که تولید و استفاده از آن بنا به عقیده بعضی از باستان شناسان به حدود ده هزار سال پیش برمی گردد.

بلوک سفالی :

• بلوک سفالی (سفال)

دیوارهای ساخته شده با بلوک سفالی از متداول ترین و قدیمی ترین دیوار های جدا کننده سبک بوده اند. بلوک های سفالی از گل خاک رس و پختن آن در کوره های سنتی یا صنعتی تولید می گردند.

مشخصات بلوک سفالی : 

بلوک‌های سفال با ضخامت ۵ تا ۲۰ سانتیمتر به منظور کاربرد های مختلف تولید می گردند. سفال های متراکم و مقاوم در برخورد با یکدیگر صدای زنگ می دهند و با کشیدن ناخن روی آنها خط نمی افتد. سفال های مرغوب رنگ یکنواخت داشته و سطح آنها بدون ترک و آلوئک می باشد. همچنین میزان جذب آن باید بین ۸ تا ۱۶ درصد باشد. 

مزایای بلوک سفالی :

اصلی ترین مزیت بلوک های سفالی نسبت به محصولات مشابه ( بلوک های سیمانی ، هبلکس و … ) ارزان بودن آن است که این امر سبب شده هنوز هم برخی سازندگان با وجود معایب بلوک سفالی از آن استفاده کنند.

۱- در برابر آتش سوزی مقاوم است.

۲- این نوع بلوک، عایق مناسب حرارتی است.

۳- بلوک سفالی همچنین عایق صوتی می باشد.

۴- دارای پرت کمی است و حتی الامکان از شکسته و خرد شده های آن هم استفاده می شود.

۵- این نوع بلوک دارای استحکام کافی است و اتصال مناسبی به سازه (بتنی یا فلزی) دارد.

۶- همچنین حمل آن اقتصادی است.

معایب بلوک سفالی :

کارپذیری نامناسب به دلیل شکنندگی، غیر باربر بودن به دلیل مقاومت فشاری فوق پایین، و عدم تحمل بار قطعات الحاقی ماننند کابینت و … و نبودن عایق حرارتی از معایب بلوک سفالی می باشد. دیوار های ساخته شده با این بلوک ها نه تنها عایق صوت نبوده بلکه تشدید کننده آن هستند همچنین برای هموار سازی سطح دیوار نیاز به لایه ضخیم گچ و خاک می باشد. به علت کوچک بودن اندازه های بلوک سفالی زمان و انرژی زیادی برای اجرای این دیوار ها صرف می گردد.

۱- در این نوع بلوک احتمال آلودگی خاک رس به آهک در معدن کارخانه تولیدکننده وجود دارد که این امر موجب بروز ترک در سطح گچ می شود.

۲- بلوک سفال سنگین است که موجب سنگینی سازه میگردد.  وزن هر متر مربع دیوار سفالی بالغ بر ۲۰۰ کیلوگرم می باشد.

۳- زمان اجرا با بلوک سفال نسبتا طولانی است.

۴- به لایه ضخیم تر گچ و خاک نیاز است برای هموارسازی سطح دیوارها.

نحوه اجرا دیوار چینی : 

دیوار چینی باید به گونه‌ای انجام شود که قفل و بست کامل بین بین بلوک‌ها ایجاد شود. در تقاطع‌ها دو دیوار اصطلاحاً باید هشت‌گیر شوند، ‌یعنی نصف طول یک بلوک، یک رج در میان در داخل ضخامت دیوار دیگر قرار گیرد. دیوار چینی باید کاملاً قائم و شاقولی بوده و امتداد رج‌ها کاملاً افقی باشند، همچنین بندهای قائم باید یک رج در میان دقیقاً در مقابل هم قرار گرفته و شاقولی باشند، ضخامت بند آجرها باید طبق نقشه‌های اجرایی باشد. ضخامت این بندها نباید کمتر از ۱۰میلیمتر و بیشتر از ۱۲ میلیمتر باشند. قبل از دیوار چینی بایستی بلوک‌ها اصطلاحاً زنجاب گردند (در آب خیس شوند) تا آب ملات را جذب نکنند. همچنین برای آنکه بندهای قائم روی هم نیفتند باید یک رج را با بلوک کامل شروع و رج بعدی را با بلوک نیمه شروع کرد. برخی از کارخانجات برای این منظور بلوک نیمه نیز تولید می‌کنند تا نیاز به شکستن بلوک ها در محل نباشد که این کار با پرت زیاد همراه است. توصیه می‌گردد در صورت نبود بلوکه‌های نیمه از آجر سفال سوراخ دار استفاده شود. چون به علت تردی بلوک ها به عنوان نیمه‌کردن وجود ندارد و میزان پرت بسیار بالا می‌رود.

انواع آجر : 

۱. آجر فشاری :

این نوع آجر معمولا در سفت کاری و زیرکاری ساختمان به کار می رود و به روش دستی تهیه می شود (آجر گری). این نوع آجر برای کلیه کارهای ساختمانی مانند گره‌چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی مناسب است.

۲. آجر سفالی :

این دسته از آجرها از نظر ساخت، شکل، رنگ و مشخصات فنی در نهایت دقت تهیه می شوند و بسته به شکل آنها در نقاط مختلف ساختمان استفاده می شوند. به علت جذب کم آب در آجرهای سفالی، به منظور چسبندگی مناسب با ملات، انواع سوراخ دار آنها را مورد استفاده قرار می دهند. از دیگر خواص آنها سبکی است که باعث بالا رفتن سرعت اجرا می شود. آجر سفالی

این دسته از آجرها از نظر ساخت، شکل، رنگ و مشخصات فنی در نهایت دقت تهیه‌ می‌شوند و بسته به شکل آنها در نقاط  مختلف ساختمان استفاده می‌شوند. به علت جذب کم آب در آجرهای سفالی، به منظور چسبندگی مناسب با ملات، انواع سوراخ‌دار آنها را مورد استفاده قرار می‌دهند. از دیگر خواص آنها سبکی است که باعث بالا رفتن سرعت اجرا می‌شود. در عمل به آجرهای سفالی بلوک سفالی نیز گفته می‌شود. بلوک‌های سفالی خود به دو دسته دیواری و سقفی تقسیم می‌شوند. بلوک های سفالی معمولاً دارای پاشنه‌ای به اندازه ۴ یا ۵ سانتیمتر هستند که با استفاده از این پاشنه‌ها می‌توان به راحتی آنها را مابین تیرچه های پیش ساخته قرار داد. بلوک‌های سفالی دیواری دارای ضخامت ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۵، ۲۰ و ۲۵ هستند. البته برخی از کارخانه ها ابعاد مخصوص به خود را داشته و همه ابعاد ذکر شده را تولید نمی‌کنند. بلوک‌های سفالی دیواری، معمولاً دارای عرض و طول ۲۰ سانتیمتری هستند.