لوله گازی لوله های فولادی یا پلی اتیلن مورد استفاده در خطوط انتقال گاز میباشد. مصرف لوله گازی در ساختمان های مسکونی، سوله های صنعتی، نیروگاه ها، پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و… است.ازاین لوله ها برای لوله کشی سیستم های هوای فشرده و هیدرولیک نیز بهره میبرند.
انواع لوله کشی گازی به دو دسته تقسیم میگردد :
۱-روکار
۲-توکار
۱-لوله کشی گاز روکار :
لوله کشی های گاز باید حتی الامکان روی کار نصب شوند مگر در مواردی که نصب لوله کشی زیر کار اجتناب ناپذیر باشد.لوله کشی گاز به منظور رسیدن به پشت ساختمان از روی پشت بام عبور می کند محل عبور لوله در پشت بام باید به نحوی باشد که اولا در معرض برخورد با اجسام خارجی ومسیر عبور ومرور نباشد و ثانیا برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد برابر تابش آفتاب به نحو مناسبی پوشیده ومحافظت گردد وچنانچه احتمال تماس طولانی لوله با آب باران وبرف وجود دراد باید پیش بینی های لازم برای جلوگیری از زنگ زدگی لوله به عمل آیند.
نکات اجرایی لوله کشی گاز :
۱-اتصال لوله ای روکار تا قطر ۲ اینچ با استفاده از وسایل اتصال دهنده پیچ یا جوشکاری برقی انجام داد. اتصال لوله کشی با لوله های با قطر بیش از ۲ اینچ باید حتما با جوش برقی صورت گیرد.
۲-لوله های گالوانیزه فقط می توان برای لوله کشی روکار با اتصال دهندهی پیچ شده گالوانیزه استفاده کرد. این نوع لوله به هیچ وجه نباید در لوله کشی هایی که بوسیله ی جوشکاری به یکدیگر متصل می شوند بکاررود.
۳-درسیستم لوله کشی گاز روکار نیازی به استفاده ازنوار پلاستیکی مخصوص برای عایق کردن نیست، بلکه باید روی لوله را پس ازتمیز کردن ابتدا با یک دست رنگ ضد رنگ و سپس با رنگ روغنی پوشاند و باید توجه داشت که استفاده از رنگ های پلاستیکی ولعابی محلول در آب و امثال آنها برای رنگ زدن لوله ها مجاز نیست.
۴-لوله کشی گاز درساختمانها باید درفواصل معین به نحو مناسبی با استفاده از بست های فلزی مخصوص لوله، محکم واستوار شود.
۵-بستن یا جوش دادن یک لوله به لوله ی دیگر و لوله به اسکلت فلزی ساختمان و به اجزای فلزی غیر ثابت بطور مستقیم مطلقا ممنوع است.
۶-در مواردی که لوله از داخل در یا پنجره عبور می کند باید پیش بینی های لازم جهت جلوگیری از ساییدگی لوله بوسیله قاب در و یا پنجره و یا شیشه آن به عمل آیند.
۷-فاصله لوله ی روکار گاز تا لوله های آب گرم باید حداقل ۵ سانتی متر باشد. چنانچه حفظ این فاصله امکان پذیر نباشد باید روی لوله گاز عایق بندی حرارتی شود.
۸-کانالهای عمودی ساختمان که لوله گاز از آنها عبور می کند باید از پایین به بالا به هوای آزاد راه داشته باشند تا امکان تجمع گاز درآنها وجود نداشته باشد. لوله ی گاز را نباید ازداخل کانالهای مربوط به هواکش، آسانسور، لوله بخاری و...آنها عبور داد.
۹-لوله گاز نباید با سیم وکابل برق داخلی وخارجی ساختمان تماس داشته باشد فاصله سیم روکار وکلید و پریز برق با لوله های گاز وشیرهای مربوطه باید حداقل ۵ سانتی متر باشد.
۱۰-شیرهای گاز حتی الامکان باید درارتفاع بالاتر از کلید و پریز برق نصب شوند. از لوله کشی گاز به هیچ وجه نباید به منظور اتصال زمین سیم ها و وسایل برقی استفاده شود.
۲-لوله کشی گاز توکار :
اتصالات در سیستم لوله کشی زیر کار برای
کلیه قطرهای لوله باید حتما به وسیله جوشکاری برقی انجام گیرد. روش جوش کاری محل
های اتصال باید در کل یه نقاط خط جوش محیط لوله یک نواخت بوده و عاری از
نواقص ظاهری باشد
.
لوله های گاز نباید با لوله های آب گرم و سرد و کابل برق در یک کانال قرار داده شوند و چنانچه قرار دادن آنها در یک کانال اجتناب ناپذیر باشد باید لوله های گاز به وسیله عایق حرارتی از قبیل پشم شیشه و امثال آن در مقابل انتقال حرارت و برخورد به کابل برق محافظت گردند. اگر لوله گاز در کانال مستقلی قرار داشته باشد، باید این کانال به وسیله ماسه خشک پر شود و چنانچه با سایر لوله ها در کانال مشترکی قرار دارد که نمی توان آن را با ماسه خشک پر کرد، باید این کانال مجهز به هواکش های مناسب در نقاط مختلف باشد که در صورت نشست گازامکان تجمع گاز در کانال وجود نداشته باشد.
لوله های گاز زیر کار که به وسیله مصالح ساختمانی روی آنها پوشانده می شود باید از لوله های آب گرم و سرد و کابل برق حداقل ۱۰ سانتی متر فاصله داشته باشند. در تقاطع لوله های گاز با لوله های آب یا کابل برق در کف هایی که به علت ضخامت کم آنها، حفظ فاصله مذکور امکان پذیر نیست باید فاصله بین لوله گاز و سایر لوله ها یا کابلها یا به وسیله مواد عایق کننده یا مصالح ساختمانی مناسب (شن، آهک و شفته) پر کرد.
انواع اتصالات گازی :
انواع اصلی اتصالات در ۱۰ مورد پر کاربرد به شرح ذیل میباشد :
۱-زانویی ۹۰درجه
۲-زانویی ۴۵ درجه
۳-زانویی ۱۸۰ درجه
۴-سه راهی هم اندازه
۵-سه راهی کاهنده
۶-تبدیل کاهنده هم مرکز
۷-تبدیل کاهنده غیر هم مرکز
۸-درپوش
کاربرد اتصالات لب جوش اتصالات جوشی
یک سیستم لوله کشی صنعتی با اتصالات لب جوش دارای برخی مزایای ذاتی نظیر موارد زیر میباشد:
جوش دادن اتصالات به خط لوله به معنای جلوگیری همیشگی از نشت است.
پیوستگی ساختار فلزی بین اتصالات و خط لوله سبب افزایش میزان کشش مقاومتی سیستم لوله کشی میگردد.
سطح اتصال صاف در داخل خط لوله و اتصالات مربوطه باعث افت فشار کمتر، کاهش درهم ریختگی جریان سیال و کاهش خورندگی ناشی از فعالیت خوردگی شیمیایی و همچنین سایشی میشود.
در حالتی که سیستم لوله کشی به صورت جوشی باشد حداقل فضای مورد نیاز کاربرد دارد.