رایج ترین نوع تیرچه در ایران که اکثر مهندسین ایرانی از آن استفاده می‌کنند که این نوع تیرچه تشکیل شده است از خرپا که اغلب از میلگرد ساخته می‌شود. بتن پاشنه، اگر برای ریختن بتن پاشنه از قالب سفالی استفاده شود به آن تیرچه با کفشک گفته می‌شود. پیش فشرده نیز در بعضی از ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. میلگرد به کار رفته در این نوع تیرچه‌ها با حد روانی بالا بوده و در ساختن این نوع تیرچه‌ها قبل از انجام بتن ریزی میلگردهای به کار رفته، تحت کشش قرار می‌دهند و آن گاه بتن ریزی تیرچه را انجام می‌دهند و پس از سخت شدن بتن میلگردها را آزاد می‌کنند و بدین وسیله بتن تیرچه قبل از بارگذاری تحت فشار قرار می‌گیرد.
اجزای تشکیل دهنده :
اجزای تشکیل دهنده عبارتند از:میلگرد بالا-میلگرد مارپیچ یا عرضی- آهن پایین یا میلگردهای کششی. میلگردهای بالا عضو بالای خرپا بوده و قطر آن نباید از ۶ میلی‌متر کمتر از ۱۲ میلی‌متر بیشتر باشد (توصیه می‌شود از میلگرد۱۰یا۱۲ آجدار استفاده شود) ارتفاع خرپای تیرچه باید به اندازه‌ای باشد که میلگرد بالا قدری بالاتر از سطحبلوک قرار گرفته و دربتن پوشش قرار گیرد. میلگرد عرضی عضو مورب خرپا را تأمین می‌کند و نیروهای برشی سقف را تحمل می‌کند. حداقل سطح مقطع میلگردهای عرضی نباید ازbwt ۰۰۱۵/ کمتر باشد که در آن bwعرض جان تیرو t فاصله دو میلگرد عرضی متوالی از یکدیگر است.
زاویه میلگردهای عرضی با آهن پایین بین ۳۰تا ۴۵ درجه می‌باشد. قطر آهن عرضی بین ۵ تا ۱۰ میلی‌متر است و حداکثر فاصله میلگردهای عرضی از یکدیگر۲۰سانتی‌متر می‌باشد. آهن پایین یا میلگردهای کششی ممان‌های مثبت وسط دهانه را تحمل می‌کنند. حداقل میلگردهای پایین که سرتا سر طول تیرچه را طی می‌کند دو عدد می‌باشد که قطر آن از ۸میلی‌متر کمتر و ۱۶ میلی‌متر بیشتر نباید باشد. حداقل سطح مقطع میلگردهای کششی برای فولادهایی که حد جاری شدن ان پایین است۰۰۲۵/ و آنهایی که حد جاری شدنشان بالای ۰۰۱۵/سطح مقطع جان تیر می‌باشد و حداکثر سطح مقطع آن نباید۵/۲٪ سطح مقطع جان تیر بیشتر باشد. اگر ضخامت بتن پاشنه تیرچه ۵/۵ سانتی‌متر یا بیشتر باشد می‌توان با استفاده از فولادهای کششی به قطر۱۸تا۲۰ میلی‌متر آن را انجام دهیم. حداقل فاصله میلگردهای کششی از همدیگر باید ۵ میلی‌متر بیشتر از بزرگترین دانه بتن مصرفی باشد. برای این که چسبندگی بیشتری بین فولاد و بتن ایجاد شود بهتر است که تمام میلگردها به صورت آجدار استفاده شود.
انواع تیرچه
۱. تیرچه فلزی :
تیرچه فلزی که به
نام تیرچه فولادی با جان باز نیز شناخته می شود تشکیل شده است از یک تسمه ( ورق )
در بال تحتانی، یک عدد نبشی در بال فوقانی تیرچه و میلگرد ۱۰ یا ۱۲ به عنوان زیگزاگ که توسط
جوش به نبشی و ورق متصل می شود. در دو سر تیرچه های کرومیت یک ورق به صورت نری به
عنوان عضو برشگیر تیرچه استفاده می شود.
همچنین در طول های
زیاد و یا بارگذاری سنگین تر از میلگرد با قطرهای مختلف و یا نبشی به صورت دوبل یا
سپری در بال فوقانی و یک یا دو میلگرد یا ورق به صورت نری در عضو کششی تیرچه
استفاده می گردد. در تیرچه های بزرگتر از ۵/۶ مترنیز میلگردهای زیگزاگ تقویتی ( گوشواره ) علاوه برورق
برشگیر در دو سر اضافه می شود. کرمیت خود
ایستا بوده و نیازی به شمع بندی ندارند. به همین سبب بتن ریزی چند سقف در
یک مرحله امکان پذیر می باشد و سرعت اجرای سقف نیز از مزایای اصلی سقف کرومیت می
باشد.
۲. تیرچه بتنی ( بتونی ) سنتی :
تشکیل شده است از ۲ عدد میلگرد با حداقل نمره ۸ و حداکثر ۱۶ در بال تحتانی، یک عدد
میلگرد در بال فوقانی و میلگردهای عرضی ( زیگزاگ ) نمره ۶/۵ یا ۸ به صورت تک و یا دوبل که
توسط جوش الکتریکی به میلگردهای تحتانی و فوقانی جوش داده می شود. قسمت پایینی
خرپای آماده شده در قالب های موقتی قرار گرفته، پس از بتن ریزی از قالب ها خارج و
بعد از خشک شدن بتن آماده جابجایی و قابل استفاده در سقف می باشد. در تیرچه هایی
با طول زیاد و یا بارگذاری بیشتر یک عدد میلگرد تقویتی نیز در پایین اضافه می گردد.
۳. تیرچه فندوله سفالی سنتی :
نیز مانند تیرچه های
بتنی سنتی، خرپایی مشابه دارد. یعنی متشکل شده از یک آرماتور فوقانی، دو یا سه
آرماتور در پاشنه تحتانی تیرچه و میلگردهای عرضی زیگزاگ با این تفاوت که به جای
قرار گرفتن در قالب موقت در بلوک های فندوله سفالی قرار گرفته سپس بتن درون این
قالبها ریخته می شود.
۴.تیرچه های صنعتی :
مانند تیر بتنی و
سفالی سنتی از خرپایی فلزی تشکیل شده است که میلگردهای برشی آن ( زیگزاگ ) به جای
اتصال توسط جوش الکتریکی بوسیله جوش مقاومتی یا همان نقطه جوش به آرماتورهای
تحتانی و فوقانی متصل می گردد. خرپای تیرچه صنعتی هم در قالبهای موقت و هم در
قالبهای ماندگار سفالی قابل بتن ریزی می باشد.
۵. تیرچه نیازیت :
کاملا فلزی می باشد
و دارای یک سپری در بال فوقانی تیرچه، تسمه فلری در بال تحتانی و به جای استفاده
از میلگرد به شکل زیگزاگ از آرماتورهایی به صورت خرپا استفاده می گردد.
نیازیت نیز مانند
کرومیت خود ایستا بوده و نیازی به نصب جک و شمع بندی در زیر سقف نمی باشد. تفاوت
تیرچه نیازیت با تیرچه های دیگر عدم نیاز به بتن در جان تیرچه می باشد، بطوری که
بلوکها کاملا به آرماتورهای خرپای تیرچه چسبیده و بتن فقط
روی سقف و اطراف بال فوقانی را پوشش می دهد.